رنگ هنر بر دیوارهای محله

گلدان‌های شمعدانی شادابی که روی نرده‌های ایوان و لب پنجره‌ها به چشم می‌خورند، حس امید و زندگی را تداعی می‌کنند. این تصاویر زیبا که روی دیوار عریض و طویل مجتمع بهزیستی شهید ترکمانی نقش بسته، اثر «پروانه قاسمی» بانوی هنرمند ساکن محله قلعه‌مرغی است. این دیوار یکی از مکان‌های خشن و بی‌روح شهر است که با هنر سرانگشتان قاسمی لطافت و زیبایی پیدا کرده‌اند. او هنرنقاشی را به کودکان بی‌بضاعت زیادی آموخته و اداره امور بانوان شهرداری منطقه ۱۷ به‌عنوان «بانوی تأثیرگذار» از او تجلیل کرده است.  

از کودکی نقاشی را دوست داشت و در چشم برهم زدنی هر پاره کاغذ سفیدی را به باغی پرگل و بته یا نقشی پررنگ و لعاب تبدیل می‌کرد. وقتی به نوجوانی رسید رشته گرافیک را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد و نقاشی را تا مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه گذراند. «پروانه قاسمی» پس از پایان تحصیلاتش در هنرستانی مشغول تدریس شد، اما تدریس به تنهایی او را راضی نمی‌کرد و دوست داشت از هنر و توانایی‌اش برای زیباکردن شهر و محله‌اش استفاده کند.

روزی که گذرش به خیابان شهید علمی افتاد، با دیدن دیوار خسته و بی‌روح مجتمع بهزیستی شهید ترکمانی تصمیم گرفت این مکان را به‌عنوان نقطه شروع هنرنمایی خود انتخاب کند. این مجتمع محل نگهداری کودکان بی‌سرپرست بود و قاسمی تلاش کرد معصومیت و تنهایی آنها را به تصویر بکشد. شاگردان قاسمی وقتی از تصمیم او باخبر شدند به کمکش آمدند و۱۴ روز کار کردند تا این دیوار جان بگیرد. این طرح با حمایت شهرداری منطقه به ثمر رسید و مقدمه‌ای برای زیباسازی دیوار سیمانی خشنی در محله زمزم شد.  

• نقاشی محله گلوبندک قدیم 

زمختی سیمای این دیوار، جلوه مجتمع مسکونی نوساز مجاورش را از بین برده و نمای محله را نازیبا کرده بود. قاسمی روی این دیوارشهری مشرف به طبیعت را نقاشی کرد. کم‌کم دامنه فعالیت‌های قاسمی تا آن‌سوتر از منطقه ۱۷ کشیده شد. استفاده از هنر نقاشی برای زینت‌دادن به فضای زیر پل جوادیه، وظیفه‌ای بود که به بانوی نقاش محله قلعه‌مرغی سپرده شد. او از طلق‌های توخالی تابلوهای رنگارنگی به وجود آورد که به المان‌های ورزشی آراسته بودند و توجه به ورزش و تندرستی را در ذهن رهگذران تداعی می‌کرد. تصویرمحله قدیمی گلوبندک تابلو نوستالژیک و زیبایی بود که با هنر سرانگشتان قاسمی بر پیشانی حجره‌های چهارراه گلوبندک نقش بست.

در این پروژه با وجود حجره‌های بازار امکان نصب داربست وجود نداشت. قاسمی در طول یک ماه اجرای پروژه با کمک بالابر در ارتفاع ۲۰ متری زمین می‌ایستاد وچهارسوق پر طاق و گنبدی گلوبندک سالیان دور را نقاشی می‌کرد.  

• رستم و سهراب در سفره‌خانه 

باغی پر از گل‌ و غنچه‌ بهاری اثر دیگر بانوی نقاش بود که به دیواری بی‌رنگ درتقاطع بزرگراه شهید نواب وخیابان آزادی جلوه بخشید. در حالی که نقاشی قهوه‌خانه‌ای از سکه افتاده بود و هنرمندان انگشت‌شماری برای زنده ماندن این هنر اصیل و پرزحمت ایرانی قلم می‌زدند، قاسمی وقت زیادی صرف کرد تا افسانه رستم و سهراب و حکایت سیاوش در آتش را روی دیوار سفره‌خانه‌ای خلق کند. ایستگاه‌های مترو شهیدان زین‌الدین، محلاتی و شریعتی مکان‌های دیگری بودند که آثار قاسمی را در خود جای دادند. او با همکاری کارشناسان رشته معماری تندیس‌ مشاهیر ایرانی و مناظر انتزاعی را طراحی و در ایستگاه‌های مترو نصب کرد.  

• عمو فیروز در موزه رضا عباسی 

در آستانه نوروز ۹۶ اداره زیباسازی شهر تهران هنرمندان را دعوت کرد تا با ایده‌های هنری خود به ورودی موزه «رضا عباسی»  حال و هوایی عیدانه ببخشند.  هنرمندان بسیاری در این فراخوان شرکت کردند، اما دست‌سازه‌های قاسمی برای دلبری در مقابل بازدیدکنندگان نوروزی موزه رضا عباسی انتخاب شدند. این دست‌سازه‌ها که عموفیروزی شاد و شنگول، دف‌نوازی مینیاتوری و جوانی سبزه در دست است، از میلگرد، پلی‌کربنات (طلق رنگی) و ورق‌های آهنی ساخته شده تا نوروزهای بسیاری در ورودی موزه طنازی کنند. بانوی نقاش و شاگردانش چند نمایشگاه‌ گروهی هم برگزار کرده‌اند.

او در مدارس ابتدایی غیرانتفاعی، هنرستان فنی‌ـ حرفه‌ای و دانشگاه علمی ‌ـ کاربردی نقاشی را تدریس و برای کودکان بی‌بضاعت تحت پوشش جمعیت مردمی امام علی(ع) دوره‌های آموزشی برگزار کرده است. قاسمی نقاشی روی سفال را به بسیاری از دختران نوجوان و بانوان سرپرست خانوار آموخته تا با استفاده از این هنر درآمد کسب کنند. بانوی هنرمند محله قلعه‌مرغی تحصیلات آکادمیک را در شکوفایی استعداد و ذوق هنری خود مؤثر می‌داند و دوست دارد در پرورش خلاقیت کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به رشته نقاشی سهمی داشته باشد.